Γιούνκερ: 2017 – Η χρονιά του «όλα ή τίποτα» για την Ευρώπη

Το άρθρο του προέδρου της Κομισιόν στη Die Welt

Το 2017 μπορεί να αποτελέσει ιστορική χρονιά. Είναι χρονιά γεμάτη κινδύνους αλλά και ευκαιρίες. Χρονιά κατά την οποία μπορούμε να καθορίσουμε τη μοίρα της ηπείρου μας, όπως έγραψε κάποτε ο Στέφαν Τσβάιχ. Πρέπει να διαλέξουμε ανάμεσα στον απομονωτισμό, την ανισότητα και τον εθνικό εγωισμό από τη μια πλευρά και στο άνοιγμα, την κοινωνική ισότητα και τη δύναμη της αλληλεγγύης, από την άλλη, ανάμεσα στην οπισθοδρόμηση και στο μέλλον, ανάμεσα στον τοπικισμό και στην Ευρώπη.

Όποιος έχει δει τους ζοφερούς απολογισμούς του 2016 ξέρει ότι αντιμετωπίζουμε σημαντικές προκλήσεις και το 2017 – όπως το ζήτημα του πώς διαμορφώνουμε μακροπρόθεσμα τη μεταναστευτική πολιτική μας, πώς βελτιώνουμε τη συλλογική ασφάλειά μας και πώς εκμεταλλευόμαστε εξυπνότερα το τεράστιο δυναμικό της ψηφιακής ενιαίας αγοράς. Αρχίσαμε να προσπαθούμε να βρούμε απαντήσεις πέρσι και, ευτυχώς, ο κόσμος στην Ευρώπη διαπίστωσε ότι μπορούμε να προτείνουμε καλύτερες λύσεις εάν συνεργαζόμαστε όλοι μαζί, παρά εάν το κάθε κράτος μέλος φροντίζει μόνο για τα συμφέροντά του.

Είναι πολλά αυτά που πρέπει να γίνουν ακόμη σε σχέση με το προσφυγικό, αλλά βρισκόμαστε σε καλύτερη θέση απ’ ότι πριν από ένα χρόνο, χάρη στις συντονισμένες προσπάθειές μας. Καταφέραμε να δημιουργήσουμε τον Οργανισμό Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, ώστε τώρα να μπορούμε επιτέλους να προστατεύουμε τα κοινά εξωτερικά σύνορά μας μαζί. Ο οργανισμός προστασίας συνόρων όχι μόνο διασφαλίζει ότι τα ίδια υψηλά πρότυπα ασφαλείας διατηρούνται σε όλα τα εξωτερικά σύνορα, αλλά μπορεί και να αντιδρά με ταχύτητα όταν υπάρχει ανάγκη. Εάν χρειαστούν ενισχύσεις και εξοπλισμός στα βουλγαρο-τουρκικά σύνορα, για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή μπορεί πλέον να ενεργήσει αμέσως, χωρίς να περιμένει το πράσινο φως από τα κράτη μέλη χωριστά. Μπορεί να κινητοποιήσει μια ομάδα 1 500 συνοριοφυλάκων, 395 από τους οποίους είναι από τη Γερμανία και τη Γαλλία. Μπορεί επίσης να αναπτύσσει τον δικό της τεχνικό εξοπλισμό όπως οχήματα, πλοία και ελικόπτερα. Ο Frontex, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαχείρισης Συνόρων, επίσης βοηθά τα κράτη μέλη στην επιστροφή ατόμων που δεν δικαιούνται άσυλο, με την ομάδα των 690 εμπειρογνωμόνων που διαθέτει για τον σκοπό αυτό.

Παράλληλα, καλύπτουμε σημαντικά κενά πληροφόρησης στα εξωτερικά σύνορά μας. Το περασμένο έτος, προτείναμε πρωτοβουλίες που περιλάμβαναν Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών και Άδειας Ταξιδίου. Αυτό σημαίνει ότι, στο μέλλον, ακόμη και ταξιδιώτες που απαλλάσσονται από την υποχρέωση θεώρησης, θα υπόκεινται σε ενισχυμένους ελέγχους ασφαλείας. Σε τελική ανάλυση, θέλουμε να ξέρουμε ποιος ακριβώς έρχεται στην Ευρώπη προτού φτάσει εδώ. Δεν πρέπει να υπάρχουν κενά που να επιτρέπουν την είσοδο στους τρομοκράτες.

Όλα αυτά συμβάλλουν στην ασφάλεια και στη σταθερότητά μας, καθώς και στη μακροπρόθεσμη μεταναστευτική πολιτική που υπερβαίνει τα σύνορά μας. Να γιατί η συνολική στρατηγική για τη μετανάστευση, την οποία ανέπτυξα προτού η προσφυγική κρίση γίνει ευρύτερα αντιληπτή, εξετάζει προσεκτικότερα τα αίτια της μετανάστευσης. Στόχος είναι να σταματήσει τους διακινητές ανθρώπων και να εξασφαλίσει στους ανθρώπους ένα μέλλον στον τόπο τους.

Η αποτελεσματικότητα αυτού του είδους εταιρικής σχέσης είναι φανερή από τη συμφωνία με την Τουρκία, η οποία δημιουργεί νόμιμες και ελέγξιμες οδούς για Σύριους πρόσφυγες ενόσω εμποδίζει την παράτυπη μετανάστευση. Ως αποτέλεσμα, ο αριθμός των προσφύγων που έφτασαν στην Ελλάδα πέρσι μειώθηκε κατά 80% από το προηγούμενο έτος. Και ο αριθμός των προσφύγων που φτάνουν μέσω των δυτικών Βαλκανίων έπεσε εντυπωσιακά: από 764 000 το 2015 σε 123 000 πέρσι.

Επίσης, εργαζόμαστε νυχθημερόν να βρούμε πιο μακροπρόθεσμες λύσεις για τους πρόσφυγες που ταξιδεύουν στην Ιταλία. Πέρσι, 181 000 άτομα έφτασαν στην Ιταλία από τη Μεσόγειο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση επικουρεί τη διαδικασία σταθεροποίησης στη Λιβύη και εμβαθύνει εξατομικευμένες εταιρικές σχέσεις για τη μετανάστευση με χώρες καταγωγής και διέλευσης. Το εξωτερικό επενδυτικό σχέδιο που πρότεινε πρόσφατα η Επιτροπή μπορεί να διαδραματίσει και εδώ κάποιον ρόλο. Το σχέδιο χρησιμοποιεί δημόσια κεφάλαια ως εγγυήσεις για τη δημιουργία επενδύσεων και, ως αποτέλεσμα, μακροπρόθεσμες προοπτικές για την Αφρική και τις γειτονικές χώρες της ΕΕ. Συνολικά μπορούμε να κινητοποιήσουμε επενδύσεις ύψους 44 δισεκατ. ευρώ. Και εάν συμβάλουν και τα κράτη μέλη, θα μπορούσαμε ακόμη και να τις διπλασιάσουμε για τις χώρες εταίρους και για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.

Τελικά, αυτό έχει να κάνει και με τον ρόλο της Ευρώπης ως άγκυρας σταθερότητας σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο. Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των εκλογών στις ΗΠΑ, δεν μπορούμε να εμπιστευόμαστε τη δική μας ασφάλεια σε άλλους. Γι’ αυτό και η Επιτροπή έχει προτείνει θεματολόγιο για την Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας, το οποίο θα μας βοηθήσει να συνεργαστούμε αποτελεσματικότερα στον τομέα της σύναψης δημόσιων συμβάσεων και σε άλλους τομείς. Τα κράτη μέλη δεν θα έπρεπε να διεξάγουν έρευνα και να επενδύουν στον εν λόγω τομέα το καθένα χωριστά, αλλά από κοινού. Είναι θέμα αποτελεσματικότητας. Στην ΕΕ, έχουμε 154 διαφορετικούς τύπους οπλικών συστημάτων, ενώ οι ΗΠΑ έχουν μόνον 27. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς μας θα μπορούσαμε να εξοικονομούμε από 25 έως 100 δισεκατ. ευρώ τον χρόνο με μεγαλύτερη συνεργασία στον τομέα αυτόν – χρήματα που θα μπορούσαν να επενδυθούν πολύ καλύτερα αλλού.

Αργά αλλά σταθερά η Ευρώπη αναλαμβάνει ενεργητικότερο ρόλο και περισσότερες πρωτοβουλίες. Το θετικό πρόγραμμα συγκεκριμένων ευρωπαϊκών δράσεων που ανέφερα στην ομιλία μου για την Κατάσταση της Ένωσης αποτελεί περαιτέρω απόδειξη του γεγονότος αυτού. Τα κράτη μέλη ενέκριναν ομόφωνα το πρόγραμμα στη συνάντησή μας στη Μπρατισλάβα, την πρώτη χωρίς το Ηνωμένο Βασίλειο. Και θα συνεχίσουμε να το προωθούμε το 2017. Με το ξεκίνημα της νέας χρονιάς, υποβάλαμε συγκεκριμένες προτάσεις για την αξιοποίηση του μεγάλου δυναμικού της ψηφιακής ενιαίας αγοράς. Ενώ το 2015 η αξία της ψηφιακής αγοράς υπολογιζόταν σε 272 δισεκατ. ευρώ, θα μπορούσαμε να την αυξήσουμε σε 643 δισεκατ. ευρώ μέχρι το 2020.

Το θέμα είναι να έχουμε εξασφαλίσει τις σωστές συνθήκες προς όφελος τόσο των πολιτών όσο και των επιχειρήσεων – δεδομένου, ιδίως, ότι τα ψηφιακά προϊόντα και οι ψηφιακές υπηρεσίες θα αλλάζουν ριζικά όλο και περισσότερους τομείς όπως η γεωργία, η ενέργεια και τα συστήματα μεταφοράς. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο χρειαζόμαστε εναρμονισμένους κανόνες, ώστε τα δεδομένα να μπορούν να διαβιβάζονται διασυνοριακά, ελεύθερα και με ασφάλεια. Συγκεκριμένα, θα θεσπίσουμε σαφές, ισχυρό νομικό πλαίσιο για την ψηφιακή οικονομία, ενώ παράλληλα θα διασφαλίσουμε ότι οι ιδιωτικές υποθέσεις των ανθρώπων θα παραμείνουν ιδιωτικές, με την προστασία, ιδιαίτερα, των προσωπικών δεδομένων και της ηλεκτρονικής επικοινωνίας.

Προκειμένου να επωφεληθούν όλοι οι Ευρωπαίοι από την επέκταση του δικτύου, η Επιτροπή έχει επίσης προτείνει την εφαρμογή της τεχνολογίας τελευταίας γενιάς για την κινητή τηλεφωνία σε ολόκληρη την Ευρώπη μέχρι το 2025. Επιπλέον, θα διασφαλίσουμε ότι όλοι οι κύριοι δημόσιοι χώροι θα διαθέτουν δωρεάν ασύρματη διαδικτυακή πρόσβαση μέχρι το 2020.

Επίσης, η Ευρώπη δημιουργεί και εξασφαλίζει υποδομή για νέες ευκαιρίες. Μια ματιά στους αριθμούς δείχνει πόσο σημαντικό είναι, σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, να βρίσκουν οι Ευρωπαίοι κοινές και μακρόπνοες λύσεις. Ενώ στην αρχή του 20ού αιώνα οι Ευρωπαίοι αποτελούσαν το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού, σήμερα φτάνουμε ποσοστό 8%, και μέχρι το 2050 ο αριθμός αυτός θα πέσει στο 5%.

Για μένα, ωστόσο, η Ευρώπη δεν είναι μόνο ζήτημα του μυαλού αλλά, πάνω απ’ όλα, ζήτημα της καρδιάς. Είναι το βαθύ αίσθημα που δημιουργούν η ειρήνη, η ασφάλεια και οι ευκαιρίες. Για την 60ή επέτειο της Συνθήκης της Ρώμης, εύχομαι να καταφέρουμε – όπως η προηγούμενη από εμάς γενιά– να αντιληφθούμε και να αξιοποιήσουμε το σπουδαίο δυναμικό που το σχέδιο τούτο αντιπροσωπεύει για το μέλλον. Αυτό είναι δουλειά όχι μόνο των πολιτικών αλλά όλων των Ευρωπαίων.

Το ότι οι άνθρωποι ταξιδεύουν, σπουδάζουν και ζουν με ασφάλεια στο εξωτερικό, οι καταναλωτές απολαύουν τις υψηλότερες προδιαγραφές υγείας και ασφάλειας των τροφίμων, και οι επιχειρήσεις επωφελούνται από την ευρωπαϊκή εσωτερική αγορά – δεν είναι δικαιώματα που μας χάρισε ο Θεός. Όπως ακριβώς στον καιρό του Στέφαν Τσβάιχ, πρέπει να κάνουμε επιλογές για τον κόσμο στον οποίο θέλουμε να ζήσουμε. Συνεπώς είναι στο χέρι όλων μας να κάνουμε το 2017 τη χρονιά που η Ευρώπη θα βρίσκεται στο παγκόσμιο προσκήνιο, και να δουλέψουμε για μιαν Ευρώπη που μας προστατεύει, μας υπερασπίζεται και μας κάνει πιο δυνατούς.