Ελάφρυνση χρέους, αλλά και ένα νέο πρόγραμμα το επόμενο καλοκαίρι είναι το σενάριο που προκρίνει ο καθηγητής Οικονομικών Szolt Darvas, συνεργάτης ερευνητής του Bruegel, σε ό,τι αφορά την επόμενη μέρα της ελληνικής Οικονομίας, μετά το τέλος του τρέχοντος προγράμματος.
«Οι εταίροι της χώρας θα προσφέρουν μέτρα ελάφρυνσης το χρέους. Αλλά ο φόβος μου είναι ότι αυτά τα μέτρα δε θα είναι επαρκή. Κατά συνέπεια θα περίμενα κάποια ελάφρυνση χρέους, αλλά και ένα νέο πρόγραμμα», τονίζει σε συνέντευξη του στον Γιάννη Παπαγεωργίου.
Ο κ. Ντάρβας θεωρεί βιώσιμη την επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων άνω αλλά κοντά στο 2% του ΑΕΠ από το 2023 έως το 2060 υπό την προϋπόθεση εφαρμογής των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, ενώ χαρακτηρίζει ως επωφελή την παρουσία του ΔΝΤ στα ευρωπαϊκά προγράμματα, όχι για λόγους χρηματοδοτικούς, αλλά κυρίως λόγω σχετικής εμπειρίας για πολλές δεκαετίες και με διαφορετικές κατά περίπτωση συνθήκες.
Παράλληλα συνδέει την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων με την εξάλειψη κάθε πιθανότητας grexit, υποστηρίζοντας ότι οι επενδυτές επηρεάζονται από την αβεβαιότητα της χώρας. Υπό την προϋπόθεση αυτή, ο καθηγητής και ερευνητής του Bruegel θεωρεί ότι η πεσιμιστική πρόβλεψη του ΔΝΤ για 1% του ΑΕΠ ανάπτυξη της χώρας για τα επόμενα χρόνια θα αποδειχθεί εσφαλμένη.
Αναλυτικά η συνέντευξη, όπως μεταδόθηκε στην εκπομπή «Αθήνα-Βρυξέλλες» στον Αθήνα 9.84:
Την προηγούμενη εβδομάδα δημοσιεύσατε ένα ενδιαφέρον άρθρο με τίτλο ‘Ελάφρυνση Χρέους ή ένα τέταρτο πρόγραμμα για την Ελλάδα». Μετά τη συνεδρίαση του Eurogroup της Πέμπτης ποιο είναι το συμπέρασμά σας. Τι θεωρείτε ότι προέκυψε από αυτό;
Η συνεδρίαση του eurogroup δεν άλλαξε τίποτα. Το αποτέλεσμα του ήταν αυτό που αναμενόταν. Ενέκρινε την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, συμφώνησε στην εκταμίευση της επόμενης δόσης προς την Ελλάδα, η οποία θα είναι λίγο μεγαλύτερα από αυτή που αρχικώς περιμέναμε.
Σχετικά με το χρέος, απλώς επιβεβαίωσε αυτό που το eurogroup και πολλοί υπουργοί Οικονομικών είχαν υποστηρίξει νωρίτερα, ότι τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους θα αποφασιστούν πολύ κοντά στο τέλος του προγράμματος, το πιθανότερο την άνοιξη ή το καλοκαίρι της επόμενης χρονιάς. Κατά βάση το eurogroup δεν έχει αλλάξει κανένα από τα πιθανά μελλοντικά σενάρια και συνεχίζω να είμαι πεπεισμένος ότι κάτω από τις τρέχουσες συνθήκες η Ελλάδα δε θα μπορέσει να επιστρέψει στις αγορές με βιώσιμα επιτόκια. Συνεπώς, ή μία σημαντική ελάφρυνση χρέους πρέπει να προκύψει την επόμενη χρονιά ή το Eurogroup πρέπει να ενεργοποιήσει ένα νέο πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας.
Αυτή τη στιγμή, τί θεωρείτε πιθανότερο; Ένα τέταρτο πρόγραμμα ή μία πιστοληπτική γραμμή που θα επιτρέψει στα spread να υποχωρήσουν;
Αυτό που περιμένω είναι ότι το αποτέλεσμα θα είναι κάπου στη μέση. Γιατί πολλά από τα μέλη του Eurogroup αναγνωρίζουν ότι πρέπει να βοηθήσουν την Ελλάδα. Θεωρώ λοιπόν ότι αυτό που θα συμβεί είναι να βοηθήσουν την Ελλάδα. Θα προσφέρουν μέτρα ελάφρυνσης το χρέους. Αλλά ο φόβος μου είναι ότι αυτά τα μέτρα δε θα είναι επαρκή. Κατά συνέπεια μπορεί να προσφέρουν στην Ελλάδα ένα προληπτικό πρόγραμμα που θα εξασφαλίζει χαμηλότερα επιτόκια. Θα περίμενα, λοιπόν, να βρεθεί κάπου στη μέση η συμφωνία. Κάποια ελάφρυνση χρέους, αλλά και ένα νέο πρόγραμμα.
Σχεδόν όλα τα προαπαιτούμενα που περιλαμβάνονται στο ελληνικό μνημόνιο επίσης περιλαμβάνονται στη δήλωση του Eurogroup. Κατά συνέπεια είναι ξεκάθαρο ότι παραμένει ένα ζήτημα εμπιστοσύνης μεταξύ των ελληνικών Αρχών και των θεσμών. Θεωρείτε ότι το πακέτο πολιτικών που συμφωνήθηκαν ενδέχεται να μην εφαρμοστούν;
Ελπίζω και αυτό είναι απλά μία ελπίδα ότι τα μέλη του ελληνικού κοινοβουλίου θα αντιληφθούν ότι είναι πραγματικά απαραίτητο να εφαρμόσουν αυτό το πακέτο. Αν δεν εφαρμοστεί τότε ενδεχομένως να ξεκινήσει μία νέα διαφωνία μεταξύ του Eurogroup και των ελληνικών Αρχών, η οποία θα ενισχύσει την αβεβαιότητα. Αυτό θα είναι εξαιρετικά άσχημο για την ελληνική οικονομία. Θα επηρεάσει αρνητικά τα δημόσια οικονομικά μεγέθη, καθώς και την ανεργία. Θα μπορούσε να αντιστρέψει τα πολλές θετικές εξελίξεις που αυτή τη στιγμή παρατηρούμε στην ελληνική οικονομία. Πραγματικά, λοιπόν, ελπίζω ότι οι πολιτικές αυτές θα εφαρμοστούν. Με δεδομένο ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε διαδικασία ανάκαμψης, η απασχόληση ήδη ενισχύεται σε πολλούς τομείς της οικονομίας, η απόδοση σε αυτούς τους τομείς θα διευκολύνει την εφαρμογή των προαπαιτούμενων.
Στο Eurogroup επιβεβαιώθηκε ότι οι στόχοι πρωτογενών πλεονασμάτων για την Ελλάδα από το 2023 έως το 2060 θα πρέπει είναι πάνω από 2% του ΑΕΠ της χώρας. Μπορούμε να κάνουμε μία τέτοια πρόβλεψη; Μιλάμε για ορίζοντα 40 χρόνων από τώρα. Είναι αυτό εφικτό;
Ναι, είναι. Το 2% πρωτογενούς πλεονάσματος δεν είναι καθόλου υψηλό. Πολλές χώρες έχουν πετύχει πολύ υψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα. Για παράδειγμα το Βέλγιο και η Ιταλία είχαν πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 4% για κάποιες δεκαετίες. Είναι λοιπόν ζήτημα πολιτικής συμφωνίας. Και ξέρετε, η Ελλάδα είναι σε τέτοια τροχιά. Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε πέρσι πρωτογενές πλεόνασμα σχεδόν 4% του ΑΕΠ. Είμαι βέβαιος ότι ακόμα και σε ορίζοντα 40 χρόνων ένας στόχος πρωτογενούς πλεονάσματος 2% δε θα δημιουργούσε κανένα πρόβλημα.
Σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη ωστόσο, θεωρείτε ότι το 1% στο οποίο επιμένει το ΔΝΤ είναι ο στόχος ή μπορούμε να μιλάμε για 2 ή 2.7% π.χ. ανάπτυξης, ποσοστό που ήταν ο αρχικός στόχος για την τρέχουσα χρονιά;
Θεωρώ ότι το ΔΝΤ είναι εξαιρετικά απαισιόδοξο και δεν μπορώ να ενστερνιστώ τόσο απαισιόδοξη πρόβλεψη. Κατά την άποψή μου, αν η Ελλάδα εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις και η όποια αβεβαιότητα παραμονής της Ελλάδας στην Ευρωζώνη εξαφανιστεί εντελώς -και οι επενδυτές πεισθούν 100% για αυτό- τότε φαντάζομαι ότι μακροπρόθεσμα η ανάπτυξη θα είναι κατά πολύ μεγαλύτερη.
Γίνεται μεγάλη συζήτηση για την παρουσία του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, αλλά και στα ευρωπαϊκά προγράμματα. Μήπως η παρουσία του σε αυτά δε θα χρειάζεται πλέον, μετά τις γερμανικές εκλογές;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει τον ESM, διαθέτει τη συγκεκριμένη χρηματοδοτική ευχέρεια. Και η ευχέρεια αυτή προέκυψε από μία συνθήκη που ξεκαθαρίζει ότι η συμμετοχή του ΔΝΤ θα είναι πάντα ζητούμενο. Θεωρώ ότι η συνεργασία με το ΔΝΤ θα παραμείνει ζητούμενο. Το αν θα συμμετέχει ή όχι είναι βέβαια δική του απόφαση. Αν δείτε και τα άλλα προγράμματα με την Πορτογαλία, την Ιρλανδία ή την Κύπρο, το ΔΝΤ συνεισέφερε από κοινού με τις ευρωπαϊκές Αρχές. Αυτά τα προγράμματα πήγαν λίγο-πολύ καλά. Θεωρώ λοιπόν ότι η γενικότερη εμπειρία της παρουσίας του ΔΝΤ στην Ευρώπη είναι περισσότερο θετική παρά αρνητική.
Άρα δεν αναμένετε ο ESM να διαδραματίσει ένα σημαντικότερο ρόλο από μόνος του χωρίς το ΔΝΤ στο κοντινό μέλλον…
Ήδη ο ESM παίζει έναν πιο σημαντικό ρόλο. Για παράδειγμα, στην Κύπρο το ΔΝΤ συνεισέφερε μόνο το 10% της οικονομικής στήριξης της χώρας. Νωρίτερα, για την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία είχε προσφέρει το ένα τρίτο της βοήθειας. Η συνδρομή του ΔΝΤ μειώνεται ως ποσοστό της συνολικής χρηματοδότησης. Αλλά η συμμετοχή του Ταμείου δεν είναι σημαντική για τη χρηματοδότηση. Οι Ευρωπαίοι μπορούν να χρηματοδοτήσουν τα πάντα, ο ESM μπορεί να χρηματοδοτήσει εξ ολοκλήρου τα προγράμματα. Πιστεύω όμως ότι το ΔΝΤ προσφέρει μία δεύτερη άποψη και επίσης διαθέτει μεγάλη εξειδίκευση στη διαχείριση προγραμμάτων οικονομικής βοήθειας για πολλές δεκαετίες και κάτω από διαφορετικές συνθήκες. Άρα η γνώση του Ταμείου χρειάζεται πολύ περισσότερο από ένα ποσό χρηματοδότησης το οποίο παρέχει.
«Οι εταίροι της χώρας θα προσφέρουν μέτρα ελάφρυνσης το χρέους. Αλλά ο φόβος μου είναι ότι αυτά τα μέτρα δε θα είναι επαρκή. Κατά συνέπεια θα περίμενα κάποια ελάφρυνση χρέους, αλλά και ένα νέο πρόγραμμα», τονίζει σε συνέντευξη του στον Γιάννη Παπαγεωργίου.
Ο κ. Ντάρβας θεωρεί βιώσιμη την επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων άνω αλλά κοντά στο 2% του ΑΕΠ από το 2023 έως το 2060 υπό την προϋπόθεση εφαρμογής των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, ενώ χαρακτηρίζει ως επωφελή την παρουσία του ΔΝΤ στα ευρωπαϊκά προγράμματα, όχι για λόγους χρηματοδοτικούς, αλλά κυρίως λόγω σχετικής εμπειρίας για πολλές δεκαετίες και με διαφορετικές κατά περίπτωση συνθήκες.
Παράλληλα συνδέει την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων με την εξάλειψη κάθε πιθανότητας grexit, υποστηρίζοντας ότι οι επενδυτές επηρεάζονται από την αβεβαιότητα της χώρας. Υπό την προϋπόθεση αυτή, ο καθηγητής και ερευνητής του Bruegel θεωρεί ότι η πεσιμιστική πρόβλεψη του ΔΝΤ για 1% του ΑΕΠ ανάπτυξη της χώρας για τα επόμενα χρόνια θα αποδειχθεί εσφαλμένη.
Αναλυτικά η συνέντευξη, όπως μεταδόθηκε στην εκπομπή «Αθήνα-Βρυξέλλες» στον Αθήνα 9.84:
Την προηγούμενη εβδομάδα δημοσιεύσατε ένα ενδιαφέρον άρθρο με τίτλο ‘Ελάφρυνση Χρέους ή ένα τέταρτο πρόγραμμα για την Ελλάδα». Μετά τη συνεδρίαση του Eurogroup της Πέμπτης ποιο είναι το συμπέρασμά σας. Τι θεωρείτε ότι προέκυψε από αυτό;
Η συνεδρίαση του eurogroup δεν άλλαξε τίποτα. Το αποτέλεσμα του ήταν αυτό που αναμενόταν. Ενέκρινε την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, συμφώνησε στην εκταμίευση της επόμενης δόσης προς την Ελλάδα, η οποία θα είναι λίγο μεγαλύτερα από αυτή που αρχικώς περιμέναμε.
Σχετικά με το χρέος, απλώς επιβεβαίωσε αυτό που το eurogroup και πολλοί υπουργοί Οικονομικών είχαν υποστηρίξει νωρίτερα, ότι τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους θα αποφασιστούν πολύ κοντά στο τέλος του προγράμματος, το πιθανότερο την άνοιξη ή το καλοκαίρι της επόμενης χρονιάς. Κατά βάση το eurogroup δεν έχει αλλάξει κανένα από τα πιθανά μελλοντικά σενάρια και συνεχίζω να είμαι πεπεισμένος ότι κάτω από τις τρέχουσες συνθήκες η Ελλάδα δε θα μπορέσει να επιστρέψει στις αγορές με βιώσιμα επιτόκια. Συνεπώς, ή μία σημαντική ελάφρυνση χρέους πρέπει να προκύψει την επόμενη χρονιά ή το Eurogroup πρέπει να ενεργοποιήσει ένα νέο πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας.
Αυτή τη στιγμή, τί θεωρείτε πιθανότερο; Ένα τέταρτο πρόγραμμα ή μία πιστοληπτική γραμμή που θα επιτρέψει στα spread να υποχωρήσουν;
Αυτό που περιμένω είναι ότι το αποτέλεσμα θα είναι κάπου στη μέση. Γιατί πολλά από τα μέλη του Eurogroup αναγνωρίζουν ότι πρέπει να βοηθήσουν την Ελλάδα. Θεωρώ λοιπόν ότι αυτό που θα συμβεί είναι να βοηθήσουν την Ελλάδα. Θα προσφέρουν μέτρα ελάφρυνσης το χρέους. Αλλά ο φόβος μου είναι ότι αυτά τα μέτρα δε θα είναι επαρκή. Κατά συνέπεια μπορεί να προσφέρουν στην Ελλάδα ένα προληπτικό πρόγραμμα που θα εξασφαλίζει χαμηλότερα επιτόκια. Θα περίμενα, λοιπόν, να βρεθεί κάπου στη μέση η συμφωνία. Κάποια ελάφρυνση χρέους, αλλά και ένα νέο πρόγραμμα.
Σχεδόν όλα τα προαπαιτούμενα που περιλαμβάνονται στο ελληνικό μνημόνιο επίσης περιλαμβάνονται στη δήλωση του Eurogroup. Κατά συνέπεια είναι ξεκάθαρο ότι παραμένει ένα ζήτημα εμπιστοσύνης μεταξύ των ελληνικών Αρχών και των θεσμών. Θεωρείτε ότι το πακέτο πολιτικών που συμφωνήθηκαν ενδέχεται να μην εφαρμοστούν;
Ελπίζω και αυτό είναι απλά μία ελπίδα ότι τα μέλη του ελληνικού κοινοβουλίου θα αντιληφθούν ότι είναι πραγματικά απαραίτητο να εφαρμόσουν αυτό το πακέτο. Αν δεν εφαρμοστεί τότε ενδεχομένως να ξεκινήσει μία νέα διαφωνία μεταξύ του Eurogroup και των ελληνικών Αρχών, η οποία θα ενισχύσει την αβεβαιότητα. Αυτό θα είναι εξαιρετικά άσχημο για την ελληνική οικονομία. Θα επηρεάσει αρνητικά τα δημόσια οικονομικά μεγέθη, καθώς και την ανεργία. Θα μπορούσε να αντιστρέψει τα πολλές θετικές εξελίξεις που αυτή τη στιγμή παρατηρούμε στην ελληνική οικονομία. Πραγματικά, λοιπόν, ελπίζω ότι οι πολιτικές αυτές θα εφαρμοστούν. Με δεδομένο ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε διαδικασία ανάκαμψης, η απασχόληση ήδη ενισχύεται σε πολλούς τομείς της οικονομίας, η απόδοση σε αυτούς τους τομείς θα διευκολύνει την εφαρμογή των προαπαιτούμενων.
Στο Eurogroup επιβεβαιώθηκε ότι οι στόχοι πρωτογενών πλεονασμάτων για την Ελλάδα από το 2023 έως το 2060 θα πρέπει είναι πάνω από 2% του ΑΕΠ της χώρας. Μπορούμε να κάνουμε μία τέτοια πρόβλεψη; Μιλάμε για ορίζοντα 40 χρόνων από τώρα. Είναι αυτό εφικτό;
Ναι, είναι. Το 2% πρωτογενούς πλεονάσματος δεν είναι καθόλου υψηλό. Πολλές χώρες έχουν πετύχει πολύ υψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα. Για παράδειγμα το Βέλγιο και η Ιταλία είχαν πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 4% για κάποιες δεκαετίες. Είναι λοιπόν ζήτημα πολιτικής συμφωνίας. Και ξέρετε, η Ελλάδα είναι σε τέτοια τροχιά. Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε πέρσι πρωτογενές πλεόνασμα σχεδόν 4% του ΑΕΠ. Είμαι βέβαιος ότι ακόμα και σε ορίζοντα 40 χρόνων ένας στόχος πρωτογενούς πλεονάσματος 2% δε θα δημιουργούσε κανένα πρόβλημα.
Σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη ωστόσο, θεωρείτε ότι το 1% στο οποίο επιμένει το ΔΝΤ είναι ο στόχος ή μπορούμε να μιλάμε για 2 ή 2.7% π.χ. ανάπτυξης, ποσοστό που ήταν ο αρχικός στόχος για την τρέχουσα χρονιά;
Θεωρώ ότι το ΔΝΤ είναι εξαιρετικά απαισιόδοξο και δεν μπορώ να ενστερνιστώ τόσο απαισιόδοξη πρόβλεψη. Κατά την άποψή μου, αν η Ελλάδα εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις και η όποια αβεβαιότητα παραμονής της Ελλάδας στην Ευρωζώνη εξαφανιστεί εντελώς -και οι επενδυτές πεισθούν 100% για αυτό- τότε φαντάζομαι ότι μακροπρόθεσμα η ανάπτυξη θα είναι κατά πολύ μεγαλύτερη.
Γίνεται μεγάλη συζήτηση για την παρουσία του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, αλλά και στα ευρωπαϊκά προγράμματα. Μήπως η παρουσία του σε αυτά δε θα χρειάζεται πλέον, μετά τις γερμανικές εκλογές;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει τον ESM, διαθέτει τη συγκεκριμένη χρηματοδοτική ευχέρεια. Και η ευχέρεια αυτή προέκυψε από μία συνθήκη που ξεκαθαρίζει ότι η συμμετοχή του ΔΝΤ θα είναι πάντα ζητούμενο. Θεωρώ ότι η συνεργασία με το ΔΝΤ θα παραμείνει ζητούμενο. Το αν θα συμμετέχει ή όχι είναι βέβαια δική του απόφαση. Αν δείτε και τα άλλα προγράμματα με την Πορτογαλία, την Ιρλανδία ή την Κύπρο, το ΔΝΤ συνεισέφερε από κοινού με τις ευρωπαϊκές Αρχές. Αυτά τα προγράμματα πήγαν λίγο-πολύ καλά. Θεωρώ λοιπόν ότι η γενικότερη εμπειρία της παρουσίας του ΔΝΤ στην Ευρώπη είναι περισσότερο θετική παρά αρνητική.
Άρα δεν αναμένετε ο ESM να διαδραματίσει ένα σημαντικότερο ρόλο από μόνος του χωρίς το ΔΝΤ στο κοντινό μέλλον…
Ήδη ο ESM παίζει έναν πιο σημαντικό ρόλο. Για παράδειγμα, στην Κύπρο το ΔΝΤ συνεισέφερε μόνο το 10% της οικονομικής στήριξης της χώρας. Νωρίτερα, για την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία είχε προσφέρει το ένα τρίτο της βοήθειας. Η συνδρομή του ΔΝΤ μειώνεται ως ποσοστό της συνολικής χρηματοδότησης. Αλλά η συμμετοχή του Ταμείου δεν είναι σημαντική για τη χρηματοδότηση. Οι Ευρωπαίοι μπορούν να χρηματοδοτήσουν τα πάντα, ο ESM μπορεί να χρηματοδοτήσει εξ ολοκλήρου τα προγράμματα. Πιστεύω όμως ότι το ΔΝΤ προσφέρει μία δεύτερη άποψη και επίσης διαθέτει μεγάλη εξειδίκευση στη διαχείριση προγραμμάτων οικονομικής βοήθειας για πολλές δεκαετίες και κάτω από διαφορετικές συνθήκες. Άρα η γνώση του Ταμείου χρειάζεται πολύ περισσότερο από ένα ποσό χρηματοδότησης το οποίο παρέχει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου